31°
2001 yılında çıkarılan “Şeker Yasası” ile: Şeker pancarında taban fiyatı kaldırıldı, fiyat belirleme fabrikaların keyfine bırakıldı. Pancar üretimine kota dönemi başladı. Köylü pancar ekemez hale getirildi. Fabrikaların bir kısmı satıldı, diğerlerinin satılması gündemde. Şeker ithalatının önü açıldı. Türkiye, Cargill’in şeker üretimi ve ithalinin önü açılmış oldu.
Tütün Yasası: Tütün üretimine kota başladı. İthal tütünün önü açıldı. Sigara fabrikalarının tamamı satıldı. Biri hariç diğerleri kapatıldı. Tütün depolan ve işleme merkezleri kapatıldı. Tütün piyasası yüzde 95 oranında yabancıların eline geçti.
Tuz Yasası: Tuz işletmelerinde devlet tekeli kaldırıldı, İşletmelerin tamamı satıldı.
Tütün ve tuz Cumhuriyetin kuruluşu ile tek elden toplanmış, Reji idaresi kaldırılmış ve Tekel kurulmuştu.
2001 yılından sonra özelleştirmeler ile serbestleşen nişasta temeli şeker üretimi ve ithalatı ile ülkemizde faaliyet gösteren özel şeker üretici şirketler şunlardır.
Amylum Nişasta San. ve Tic. AŞ., Cargill Tarım ve Gıda San. ve Tic. AŞ., PNS Pendik Nişasta San. AŞ., Sunar Mısır Entegre Tesis. San.Tic. , Tat Nişasta San. ve Tic. AŞ.
Söz konusu şirketlerin mısır üretimi ve nişastadan şeker üretimine kadar birçok alanda üretim yaptıkları ve şeker kotasından daha çok yaralanmak istedikleri belirtiliyor. Yıllık Türkiye’de 1 milyon ton civarında nişasta bazlı şeker üretim kapasitesine sahip nişasta temeli şeker üretim şirketleri mevcut durumda yasası ile kendilerine verilen kotanın 232 bin ton olduğunu ve bunun artırmasını istemektedirler. .
Bugün açıkça söylenmese bile konu ile ilgili Dünya Gazetesinin 7 Mart 2018 tarihinde Ali Ekber Yıldırım “Türkiye, Amerika’nın nişasta bazlı şeker pazarı mı olacak?” başlıklı yazsında şeker fabrikalarının özeleştirmesinin arkasında şeker piyasasının yeniden düzenlenmesi var diyor. Bugün geçmişte kalan ve bir türlü özelleştirilememiş şeker fabrikaları da bugün özelleştirilmek istenmektedir. Bunun arkasında sıkça acaba 2001 yılında serbest bırakılan şekerin özelleştirmesi ve Cargilin üretim potansiyelinin sağlanması mı var sorusu soruluyor.
2001 yılında çıkarılan 4634 sayılı şeker kanunu ile üretim kotası başlamıştır. Bu yasa ile üretilecek şeker türleri ayrı ayrı belirlenmiştir. Yıldırım “şeker yasası ile belirlenen fiyat düzenlemesi artan gidi maliyetleri ile dengelenmemiştir” diyor.
FAOSSTAT verilerine göre Türkiye dönem dönem şeker ithal etse de halen rafine şekeri ihraç eden ve bundan da önemli derecede gelir elde etmektedir (Çizelge 3). Son yıllarda artan şeker hammaddesi nedeniyle şeker şurubu ithal etmekte ancak seker ve şekerden elde edilen ürünlerin ihracatından da önemli derecede döviz elde etmektedir. Bu bağlamda Türkiye’de şekere dayalı tarımsal girdilerimiz halen Türkiye’nin lehine görülüyor.
