Mekanik/fiziki devlet her insanın karşılaştığı, tecrübe ettiği kurallar, yasalar, sınırlar, hizmetler, vecibeler, yaptırımlar, kurumsal düzenlerdir. Bu Devletlerin görünen tiyatral, dış yüzüdür. Metafiziki Devlet ise mekanik Devletin barındırdığı manadır. Aslında evrenin özüdür. Metafiziki Devlet kavramı anlaşılmadan mekanik Devleti anlamak mümkün değildir. Hak ve Adalet kavramını anlamadan Devletin Mahkeme kurumunu; Hakimlik kavramını; kanunları ve hukuku anlamak mümkün değildir. Hak-Adalet-Devlet ilişkisini anlamadan huzur, asayiş, güvenliği anlamak mümkün değildir. Devlet felsefik, bilimsel ve evrensel kavramdır. Gerçek Devlet adamı veya görevlisi olabilmek için Metafiziki Devleti anlamak gerekir.
Mehmet Vahdettin YÜKSEKBAŞ
