Adana Ziraat Odaları İl Koordinasyonu Başkanlığında
ziraat odaları başkanları, AK Parti, CHP, MHP ve İYİ Parti Milletvekillerini
TBMM’de ziyaret ederek çiftçinin borç erteleme ve elektrik sorunu konusunda
yaşadığı sorunları rapor halinde sundu
(HABER MERKEZİ) – Adana Ziraat Odaları İl
Koordinasyonu Başkanlığında ziraat odaları başkanları, AK Parti, CHP, MHP ve
İYİ Parti Milletvekillerini TBMM’de ziyaret ederek çiftçinin sorunları rapor
halinde sundu.
Çiftçinin borç erteleme ve elektrik sorunu
konusunda yaşanan sıkıntıların dile getirildiği raporda,
tarımsal üretimde başta sulama olmak üzere
seralarda (ısıtma, havalandırma, nemlendirme, serinletme, aydınlatma,
otomasyon), hayvansal üretimde elektrik enerjisinin tarımsal girdi olarak
kullanıldığı belirtilerek, “Tarımsal sulamada üreticilerimizin karşı
karşıya kaldığı sorunların başında ise elektrik fiyatları gelmektedir. Ocak
2018-Ocak 2020 döneminde fiyat artışları yüzde 108,2’ye ulaşmıştır. Mesken
abone grubu fon, pay ve vergi dâhil 69,5 kuruşa elektrik alırken, meskenlerde
oturanların gıda ihtiyacını karşılayan üreticilerimizin ödediği tutar 80,8
kuruştur. Üreticilerimiz mesken abone grubuna göre yüzde 14 daha pahalı
elektrik kullanmaktadır. Tarımsal sulama abone grubuna sağlanan fiyat avantajı
ortadan kalkmıştır” denildi.
Raporda şu talepler dile getirildi:
“Tarımda girdi yükünün hafifletilmesi,
üretimin sürdürülebilir kılınması bakımından tarımda kullanılan elektrikte
birim fiyatlar düşürülmeli, elektrikte uygulanmakta olan yüzde 1 Enerji Fonu,
yüzde 2 TRT payı, yüzde 18 KDV kaldırılmalıdır. Elektrik mutlaka desteklenmeli,
indirimli tarifeden elektrik almalarının devamı sağlanmalıdır. Diğer taraftan
üreticilerimizin hak ettiği destek, borçlarına mahsuben elektrik şirketlerine
aktarılmaktadır. Bu şekilde şirketlerin alacağı devlet eliyle tahsil
edilmektedir. Elektrik borçlarının desteklerden tahsil edilmesiyle ilgili
uygulama kaldırılmalıdır.
Üreticilerimiz aradıkları zaman elektrik
dağıtım şirketlerinde muhatap bulmakta güçlük çektiği gibi, ödemelerde en ufak
bir aksama olması halinde elektrikleri anında kesilmektedir. Elektrik aboneliği
olan üreticilerimizin elektrik dağıtım şirketine borcu bulunmadığı halde şirket
tarafından bir yıl önceki tüketim miktarları dikkate alınarak üreticilerimizden
yüksek miktarlarda teminat istenmesi de karşılaşılan sorunlardan biridir. Aylık
fatura düzenlenmesi üreticilerimizi sıkıntıya sokmaktadır. Her ay düzenli bir
geliri olmayan üreticilerimizin, elektrik faturalarını aylık olarak ödemeleri
mümkün değildir. Gerekli yasal düzenlemeler yapılarak tarımsal sulama abone
grubundan elektrik alan üreticilerimiz için aylık tahakkuk uygulamasından
vazgeçilmeli, ürünlerin hasat dönemi dikkate alınarak yılda bir ya da iki kez
olacak şekilde tahsilat yapılmalıdır. Üreticilerimiz haliyle elektrik dağıtım
şirketleri ile muhatap olmaktadır. Üreticilerimizin içinde bulunduğu durum göz
önüne alınarak elektrik dağıtım şirketleri tarafından gerekli kolaylık
sağlanmalıdır.”
TARIMSAL KREDİ BORÇLARI
Çiftçinin önemli sorunlarından birinin de
tarımsal kredi borçları olduğunu vurgulanan rapordu şunlara yer verildi:
“Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
verilerine göre, 2019 Eylül ayı itibarıyla, son bir yılda tarım ve balıkçılık
sektörüne kullandırılan nakdi kredi miktarı yüzde 3,3 artışla 101,2 milyar
liradan 104,6 milyar liraya yükseldi. Bu dönemde Tarım Kredi Kooperatiflerinin
çiftçiye kullandırdığı kredi miktarı da yüzde 5,6 artışla 8,1 milyar liradan
8,5 milyar liraya çıktı. Tarım Kredi Kooperatifleri kademeli olarak, 4 Kasım
2019 tarihinde 1 yıllık işletme kredisi faiz oranını, yüzde 17’ye, Ziraat
Bankası ise yüzde 12’ye, bazı özel bankalar ise faiz oranlarını yüzde 13,5’e
kadar düşürmüştü. En son Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarımsal
kredilerde faiz oranının yüzde 12’den yüzde 9’a çekildiğini açıkladı. Tarım
Kredi Kooperatifleri de 1 yıllık işletme kredisi faiz oranını yüzde 14,5’a
düşürdü. Bu, finansman sıkıntısı çeken çiftçimizin faiz yükünü bir nebze
hafifletmiş olsa da borçların çevrilmesinde zorluk sürmektedir. Çünkü,
çiftçimiz, 2018 ve 2019 yıllarında özel bankalardan yüzde 40’lara, Tarım Kredi
Kooperatiflerinden yüzde 32,5’lere, Ziraat Bankası’ndan yüzde 16’lara ulaşan
yüksek faiz oranları ile kredi kullanmış, yüksek faiz oranları ile borcunu
ertelemiş veya yapılandırmıştır. Ayrıca, Ziraat Bankası 2019 yılında kredi
talebinde bulunan çiftçilere kullandırdığı kredinin tamamını nakit olarak
ödememiştir. İlçeden ilçeye oranlar değişmekle birlikte genel olarak kredinin
bir kısmını nakit, bir kısmını ise çiftçiye girdi alımı için vermiş olduğu
çiftçi kartına yüklemektedir. Bununla ilgili çiftçilerimizin şikayetleri
vardır. Çiftçimiz kredisini nakit olarak almak istemektedir. Bunun dışında
bankalar, çiftçiye, hayat sigortası, tarım sigortası, ipotek gibi ilave
masrafları da yaptırmaktadırlar. Ayrıca, bankaların talep ettiği teminatları
(memur kefil, şehir merkezinde konut) sağlayamayan çok sayıda çiftçimiz de
kredi kullanamamıştır. 22 Şubat 2019’da çıkarılan 7166 sayılı kanunla getirilen
10 puanını çiftçi, 5 puanını Hazine’nın karşıladığı yüzde 15 faizle 5 yıl
vadeli yapılandırma uygulaması çiftçilerin daha önce yapılandırma yapıldığı
için kanuni takibe girmeyen borçlarını kapsamamış, faiz yüksekliği nedeniyle
çiftçimiz beklenen ilgiyi de göstermemiştir.
Çiftçimiz, doğal afetler nedeniyle yüzde 3
faizle ertelenmiş borcunu da yüzde 10 faizle yapılandırmak
istememiştir.”
5 YIL VADELİ YAPILANDIRMA
Son yıllarda afetlerin de etkisiyle çiftçinin
kredi borcunu, başka banka kredisiyle kapatmak zorunda kaldığı belirtilen
raporda şöyle denildi:
“Bu yıl da yaşanan afetler nedeniyle
borçların ödenmesi mümkün görünmemektedir. Yıllardır biriken borçların bir
hasat sezonunda ödenebilmesine de imkan bulunmamaktadır. Nitekim çok sayıda
çiftçi, borcunu vadesinde ödeyememiştir. Çiftçilere, alacaklı kurumlar uyarı
yazıları göndermektedir.
Bazı tarımsal kredilerde icralar da
başlamıştır. Kefiller ile asıl borçlular arasında borcun ödenememesi nedeniyle
çıkan sorunlar da her geçen gün artmaktadır. 3 Ocak 2020 tarihli Resmi
Gazete’de yayınlanan 2015 nolu Cumhurbaşkanı kararı ile 2020, 2021, 2022
yıllarında afet yaşayan çiftçilerimizin vadesi gelen ana para borçları zarar
gördüğü oranlar dikkate alınarak Ziraat Bankası ve Tarım Kredi
Kooperatiflerinin cari faizleri üzerinden ertelemede yüzde 25, taksitlendirmede
yüzde 20 oranında indirim yapılmak suretiyle 1 yıl süre ile ertelenebilecek
veya bu borcu 5 yıla kadar taksitlendirebilecektir. 2019 yılında afet yaşayan
çiftçilerin kredi borcuna devlet destekli herhangi bir erteleme kararda yer
almamaktadır. 2019 yılında afet yaşadığı için borcunu ödeyemeyen çiftçilerin
borç ertelemesi Banka ve TKK’nin kendi esas usul ve mevzuatları çerçevesinde
yapılmaktadır. Halihazırda Ziraat Bankası şu anda yüzde 9 olan cari faizi ile
yapılandırmaktadır. Yeni uygulama ile 2020, 2021 ve 2022 yılları arasında afet
yaşayan çiftçilerin kredi borçlarında yapılacak olan gerek erteleme gerekse
taksitlendirmede uygulanacak faiz oranı yüksektir. Aynı zamanda kredinin tamamı
erteleme kapsamına alınmayacak. Ayrıca, 2019 yılında afet yaşayan çiftçilerin
kredi borçlarının devlet destekli ertelenmesine yönelik halen herhangi bir
karar bulunmuyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak; çiftçilerin tüm
bankalara olan borçları, çiftçi kayıt sistemi kaydı olsun olmasın, faizleri
silinmek suretiyle en az 5 yıl vadeyle yapılandırılmasını talep
etmekteyiz.”