21°
Döviz kurlarının yükselmesinden sonra mağaza ve toptancıların denetimi gündeme geldi. Özellikle temel gıda maddelerine yapılan zamlarla ilgili devletin ilgili birimleri harekete geçti ve denetim yapmaya başladı.
Fakat benim anlamadığım şu, fiyatlarda büyük artış var. Ve fiyatlara yansıtılan zamlar hala etiketlerde duruyor. Peki, yapılan denetimler ne oldu? Fiyatlara zam yapan firmaların hiç biri ilan edilmedi. Şimdi döviz kurları düşmeye başladı. 7 liraya gören dolar, bugünlerde 5 küsur seviyelerinde bulunuyor. Yani bugün doların Türk Lirası karşısındaki değeri 1 buçuk liradan daha fazla düştü.
Şimdi insanlar soruyor, dolar ve Euro’nun fiyatı düştü. Peki, doların fiyatı yükseldiği için yapılan zamlar neden geri çekilmiyor. Şuanda vatandaşın gündeminde bu var?
Diğer taraftan denetimler yapılmaya devam ediyor. Denetimcimler şuanda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısı üzerine yeniden ‘stokçu’ aramaya başladı. Fakat denetim yapanlar bir türlü stokçu bulamıyor.
Her şey stokçu değil. Stokçunun stok yapmasını engellemek için piyasayı gerçekten okumak gerekiyor. Bugün 5 litrelik Ayçiçek sıvı sağı 35 TL seviyelerinde. Ama bakıyorsunuz bazı firmalar bunu 25 TL’den satıyor. Acaba neden böyle satıyor? Stokçu arayan kişilerin bunu araştırması gerekiyor.
35 TL’lik sıvı yağ neden 25 TL’ye satılıyor? Son kullanma tarihine 2-3 yıl var. Ambalajında herhangi bir deformasyon yok, uzun süre depolarda muhafaza edilebilir, yani en az 2 yıl reyon ömrü bulunuyor. O zaman denetim yapan ekiplerin, bu fiyata sıvı sağ satan kişiye neden diye sorması gerekmiyor mu?
Ayrıca bugün marketçiler olsun, fırıncılar olsun, kırtasiyeciler olsun, aksesuarcılar olsun, kırtasiyeciler olsun kısacası aklınıza kim gelirse gelsin hemen hemen hepsi toptancısından zamlı fiyatlardan ürün aldığını iddia ediyor.
Örneğin fırıncıdan yola çıkalım. Fırıncı ne söylüyor, “Uncu, unu zamlı fiyattan satıyor. Ayrıca hamur mayasını da yine zamlı fiyattan alıyoruz” şimdi bunu söyleyen fırıncı hakkında resmi bir tutanak tutulabilir ve ardında da hem un aldığı, hem de hamur mayası aldığı firmalar denetlenebilir.
Eğer uncu, zamlı fiyattan un satmanın gerekçesini kanıtlayamazsa bu işyerine ceza yazmak, ticaretten men etmek bu kadar zor mu? Diyelim ki, uncu unun ham maddesi olan buğdayı zamlı fiyattan aldığını beyan edip faturasını gösterebiliyorsa o zaman da buğdayı zamlı fiyattan satan firmaya denetim yapılamaz mı? Bu işler çorap söküğü gibi, ipin ucunu tuttuktan sonra kısa sürede sonu gelecektir.
Fakat vatandaş, zam olayının üzerine yeterince gidilmediğini düşünüyor. Yapılan denetimlerin ise formaliteden denetimler olduğunu söylüyor. Şöyle ki, “Denetimler gerçek olsaydı, fiyatlarda mutlaka ucuzlama yaşanırdı” diyor. Vatandaşın da söylediği gibi Dolar ve Euro’nun düşmesine rağmen piyasalar rahatlamadı. Rahatlayacak gibi de görünmüyor.
Bu duruma gerçekten ciddi bir şekilde müdahale edilmesi gerekiyor. Bu konuda ciddi adımların atılmaması durumunda etiket fiyatlarında herhangi bir düşüşün yaşanacağına pek inanmıyorum. Peki bu konuda ciddi bir şekilde neden adımlar atılmıyor? Bu soruya yanıt ise ‘bilmem kaç yüz bin adet işyeri denetlendi’ deniyor. O zaman neden fiyatlarda herhangi bir değişme yok?
Ortada piyasayı yükseltenler var, piyasayı yükseltenleri bulabilmek için izlenmesi gereken yollar var. Eğer bu yollar takip ediliyor da herhangi bir usulsüzlük bulunamıyorsa, ya yukarıda belirttiğim fırıncı, marketçi yalan söylüyor, ya da denetimi yapan kişiler bu işi bilmiyor.
İki ay öncesine kadar 20 lira olan saç tıraşı bugün 25 lira olmuş. Undaki, şekerdeki, bezdeki, makarnadaki, sıvı yağdaki zammı bulamayanlar bari gidip de berberlere neden zam yaptıklarını sorsunlar…
