Türkiye’nin siyasi gergin ortamı ve sosyal medya

Google verilerine göre Türkiye sosyal medya kullanımında Dünya’da önde gelen ülkelerden birisi. Herkesin söyleyecek bir sözü olduğunu görmek için ayrı bir araştırma yapmaya gerek yok. Bir etikete (#hashtag) bastığınızda bilgilisinden bilgisizine, trollünden kinayecisine yüzlerce, binlerce kişinin çoğu zaman düşünmeden yazdığını, kimi zaman da sadece siyasi partisinin ya da çevresinin düşüncelerini aynen yansıttıklarını görürsünüz. Hele ki bir tartışma peydah olduğunda siyasi görüşünüz her neyse diğer tarafın “bunca gerçeği nasıl göremediğine” şaşarsınız. Evrensel bazı doğruları bir kenara bırakırsak, bunca gerçeği görmeyenin siz mi yoksa karşı taraf mı olduğunu kestirmenin gerçek bir yolu yoktur ama yine de kişilerin çok bariz karşı argümanlar karşısında bile saçmalamakta ısrarcı olduklarına şahit olabilirsiniz.

İşte hepimizin düşebileceği bu “saçmalama”nın nedeni yüksek olasılıkla bumerang etkisidir. Sosyal medya gibi yüzlerce, binlerce insanın bulunduğu bir ortamda karşınızdaki kişinin “ben yanlış düşünüyormuşum” diyebilmesi çok ama çok zordur. Basit bir dilekçeyi imzalamanın bile nasıl bir etki yarattığını düşünürseniz, hem yazılı, hem de umumi sosyal medya beyanlarının ne kadar kuvvetli olabileceğini düşünün.

Öte yandan sosyal uyum, bilişsel tutarlılık ve bumerang etkisi birlikte düşünülürse sosyal medyanın hemen herkeste bir şahinleşme etkisi yarattığı, kişilerin kendi ideolojilerine, siyasi partilerine ya da fikirlerine daha sıkı sarıldığı, daha fanatik bir biçime bağlandığı sonucuna ulaşabiliriz. Zira insanlar sosyal medyada kendileriyle benzer ideolojide olanları takip eder, haberleri ilk kaynaklarından değil, kendileriyle benzer olanların yorumları üzerinden dolaylı olarak takip eder. Öte yandan, kendisi de bir beyanda bulunduğunda ona “Hani sen şöyle diyordun?” diye soracak yüzlercesi hazır bulunduğundan artık bu beyanı kolay kolay geri alamaz; ona açıklamalar uydurarak aslında ne kadar haklı olduğunu daha baskın bir şekilde dile getirir.

Bu bilgiler çerçevesinde sosyal medyanın insanları şahinleştirdiğini söyleyebiliriz.